De fallopus buis - vervolg # 53

Forum: open discussie #5.


Op markten en pleinen komt Peter Mertens veel ontevreden kiezers tegen. “Onderschat het buikgevoel niet”, waarschuwt hij. De inzet van deze verkiezingen kan volgens Mertens samengebald worden in één vraag. "Wie zal de crisis betalen?"

Krijgt PVDA op zo'n korte tijd de campagnemotor aangezwengeld?
“Om te mogen deelnemen aan de verkiezingen moesten we in één week tijd 15.000 handtekeningen verzamelen. Dat zorgde voor een één-tegen-allen-gevoel. Zo konden we een vliegende start nemen. Vorig jaar kostte het ons twee tot drie weken om onze 4000 leden te mobiliseren. Nu ging dat bijna vanzelf. Mensen plukten de formulieren van onze site en lieten ze ondertekenen in hun omgeving. In die korte tijd hebben we nu al meer markten en bedrijven gedaan dan vorig jaar. Van persoon tot persoon lukt het dus heel goed. Zo bereiken we misschien anderhalf miljoen mensen, maar dat is maar een fractie van de stemgerechtigden. Om die andere mensen te bereiken heb je de hulp van de media nodig. Op dat vlak zit het helaas potdicht.”
Vorig jaar leek PVDA het media-embargo doorbroken te hebben.
“Dat is deze keer radicaal anders. De redacties zijn in snelheid genomen door de vervroegde verkiezingen. Blijkbaar is er dan een conservatieve reflex om het te houden bij de bekende koppen. Bij de keuze van die politici gebruikt men de maat van het establishment. Zo heb je in Terzake twintig bekende politici, zes daarvan zijn CD&V-kandidaat. Dat gaat volledig in tegen het principe 'iedereen gelijk aan de start'. En blijkbaar weigert SP.A – na het Terzake-debat vorig jaar tussen mij en Vandenbroucke - ook elk debat met PVDA. Aan Franstalige kant lukt het wat beter omdat we daar de uitdager zijn van vier grote partijen. De media moesten daar kiezen: laten we de proteststemmen enkel naar rechts vloeien, naar Modrikamen en zijn Parti Populaire, of geven we ook een kans aan een linkse proteststem.”
In Vlaanderen lijken de proteststemmen deze keer massaal naar N-VA te gaan. Merkt u op straat dat de campagne van Bart De Wever aanslaat?
“Helaas wel. Weinig mensen kennen een concreet punt uit het programma van N-VA, maar de retoriek over de luie Waal die altijd het been stijf houdt, lijkt wel te werken.”
U probeert het deze keer opnieuw met een antipolitieke campagne. 'Stem tegen', luidt de slogan.
“Onze slogan is niet plat antipolitiek. Wij proberen de onvrede te benoemen en te capteren. Politici kunnen zelf met riant pensioen op 52, maar gaan wel eens beslissen dat alle andere mensen langer moeten werken. Heel veel mensen vallen daarover en dat is volledig terecht. Als je de antipolitiek wil keren, moet je ook de wantoestanden durven aanklagen.”
Is de kiezer niet eerder apolitiek. Van de verkiezingen ligt hij of zij niet wakker, wel van het pensioen, de werkgelegenheid, de economische crisis.

“Onderschat het buikgevoel niet. Dat is wijdverspreid. En het is voor een groot stuk terecht. Alleen zijn de oplossingen verkeerd. Niet stemmen of stemmen op Vlaams Belang, LDD of N-VA is systeembevestigend. Onze slogan moet je ook zien in de drie seconden-logica van de media. Een genuanceerd verhaal raak je niet kwijt in twaalf seconden. We proberen de aandacht te trekken en hopen dan tijd te krijgen voor ons uitgebreid verhaal.”
Wat is dat dan?

“De kernvraag van deze verkiezingen is: wie zal de crisis betalen. Ons standpunt is meteen onze unique selling proposition. In een helder moment schreef Yves Desmet: elke kandidaat zou moeten duidelijk maken wie volgens hem moet opdraaien voor de miljarden staatsschuld. Dat klopt. Alleen laat hij de enige partij die vindt dat de werknemers niet moeten opdraaien voor het geknoei van de bankiers niet aan het woord.”
“Niemand verdedigt nog de groeinorm in de gezondheidszorg. Op een moment dat de noden steeds groter worden. Zo zal het ook zijn bij de andere overheidsdiensten. Omdat men weigert te kijken waar de miljarden zijn heengevloeid. Dat is het allerlaatste taboe van ons land. De top tien van de grootste fortuinen van ons land zijn beter geworden van de crisis. Men wil werklozen en bejaarden activeren, maar niemand spreekt over de activering van de fortuinen. Ofwel zoek je het geld waar het in overvloed zit, ofwel zoek je het op plaatsen waar het niet zit.”
Akkoord, zegt SP.A-kandidaat Frank Vandenbroucke. De vermogens moeten worden aangesproken, maar dat zal niet volstaan. Daarvoor is de crisis te groot. Iedereen zal een steentje moeten bijdragen.

“SP.A is tegen de vermogensbelasting en dat is heel jammer. Dat meen ik uit de grond van mijn hart, want de vermogensbelasting heeft een groot draagvlak nodig. Fantastisch nieuws dat Groen! nu ook voor de vermogensbelasting is. Een zwakke vermogensbelasting invoeren, zou een ramp zijn. Dat zou het idee van de belasting van de vermogens definitief beschadigen. Het is ook niet ons idee. Het is afkomstig van het Financieel Actienetwerk (FAN). Het enige verschil is de verpakking. Wij noemen het een miljonairstaks omdat je zo vermijdt dat mensen met een mooi huis en wat spaargeld vrezen dat zij ook zullen moeten meebetalen.”
Met de miljonairstaks haalt u 8 miljard euro op. Mooi, maar dan zitten we nog altijd met een gat van 22 miljard euro.

“De opbrengst van de miljonairstaks willen we niet gebruiken om het gat in de begroting te dichten. Er is een sociaal noodplan nodig. In Europa wordt belachelijk weinig geïnvesteerd in de bescherming van werkgelegenheid. Zelfs de VS doet beter. België lijkt zelfs niet te geloven in een economisch herstel. Daarom willen wij investeren in kinderopvang, onderwijs, openbaar onderzoek, universiteiten, isolatie van woningen. Als je enkel putten dempt, kan je de noden niet lenigen.”
Gaan we dan net als in de jaren '80 de overheidsschuld laten exploderen?

“Nee, want als we die put niet vullen, blijven we gijzelaars van de banken. Banken die we overeind gehouden hebben met belastingsgeld, maar die in het rampjaar 2009 wel meer dan één miljard euro winst maakten. Daar betalen zij - dankzij onze knuffelpolitiek voor banken - bijna geen belastingen op.”
Dat gebeurt via de notionele interestaftrek.

“Schaf die toch af. Bedrijven misbruiken die nu om ontslagpremies uit te betalen. De notionele interestaftrek was nooit bedoeld voor banken. Die hebben geen eigen kapitaal dat moet versterkt worden. Die hebben alleen ons kapitaal. Daarnaast moet ook de fiscale fraude efficiënter bestreden worden. En dat betekent niet voor de 23ste keer in de regeerverklaring schrijven dat de strijd tegen fraude een prioriteit is. Als je het bankgeheim niet opheft, zal er niets gebeuren.”
PVDA eist ook een openbare bank.

“Na het weekend waarin bleek dat graaf Lippens te hard gepokerd had met ons spaargeld, hebben wij een openbare bank, zeg maar een ASLK van de 21ste eeuw geëist. Ik heb met John Crombez en Mieke Vogels gebeld, maar zij moesten toen niets weten van een openbare bank. Twee jaar later is Groen! gelukkig bijgedraaid. Deze generatie politici is echt gedrenkt in dat neoliberalisme. Vandaar nog eens het bewijs dat een linkse zweeppartij een belangrijke rol kan spelen.”
“In diezelfde lijn willen we ook Electrabel aanpakken. De machtige elektriciteitslobby heeft haar mannetjes in de regering. Ieder van ons heeft twintig jaar lang te veel betaald om de kerncentrales vervroegd af te betalen. Nu ze afbetaald zijn, blijft de prijs even hoog. Dat is een woekerwinst. Wij willen de btw verlagen van 21 procent naar 6 procent en Electrabel moet die factuur betalen.”
U zou niet de eerste politicus zijn die zijn tanden stuk bijt op Electrabel. Electrabel is nu onderdeel van Suez, een bijzonder machtige speler in Europa. Te groot voor een klein landje als België.

“Tja als we zo klein zijn, moeten we misschien maar een provincie worden van Duitsland... Als je dit land wil besturen, als je het Belgische volk wil vertegenwoordigen, dan moet je dat ernstig doen. Dan moet je durven een aantal maatregelen nemen die de bevolking beschermen tegen die multinationals. Door plat op de buik te liggen, zal het niet lukken. Dan trekken die bedrijven weg, zegt men dan. Zo makkelijk trekken die bedrijven niet weg. 98 procent van de miljonairs is in Frankrijk gebleven na de invoering van de vermogensbelasting.”
U bent heel kritisch voor andere partijen, maar ondertussen slaagde u er wel nog niet in om één zetel in het parlement te halen.

“Als ons kiessysteem iets democratischer zou zijn, zouden wij al lang in het parlement zitten met onze 1,1 procent. Eén PVDA'er die lastig doet in het parlement kan er voor zorgen dat een debat over sociale huisvesting niet stilvalt na anderhalve minuut. Dan pikken de media het misschien ook op en krijg je de bal aan het rollen. Dan doorbreken we misschien eindelijk die neoliberale consensus.”
Begrijpt u dan niet dat mensen die zich zorgen maken over de ruk naar rechts liever op SP.A stemmen om toch nog een beetje tegenwicht te hebben voor het blok N-VA-VLD-LDD-Vlaams Belang.

“Dat is onbeschrijflijk verkeerd. Natuurlijk begrijp ik dat, maar wat levert het op? Waarom gaan we stemmen? Om te zeggen: kijk, wij staan achter die eisen en willen die laten weerklinken in het parlement. Als mensen het eens zijn met onze eisen, dat ze dan op ons stemmen. De PS zit 23 jaar aan een stuk in de regering. Hoe nuttig was dat? En nu willen ze het plots anders doen. Mochten ze nu nog zeggen dat ze zich vergist hebben over de privatisering van de ASLK en De Post...”
Ik hoorde een vakbondsleider ooit verzuchten: die Peter Mertens zou beter in de SP.A zitten.

“Ik heb net iets meer ambitie dan schaamlapje te spelen voor een partij die verlegen zit om een ideologie na het failliet van het neoliberalisme en de derde weg.”
Laten we het eens over de pensioenen hebben. Jongeren studeren langer, komen later op de arbeidsmarkt. Is het dan wel zo evident en links om te zeggen dat de werkelijke pensioenleeftijd niet omhoog moet?

“Als mensen kunnen langer werken, mogen ze dat zeker doen. We zijn er niet voor om mensen thuis te houden tegen hun wil. Alleen perst men nu een loopbaan van 45 jaar uit de werknemers in 38 jaar of minder. Door zaterdag- en nachtwerk of ploegenarbeid zijn de mensen op. Een dokter van Geneeskunde voor het Volk tekende verhalen van patiënten op in het boek “Dokter, ik ben op”. Als ik verkozen word, is dat het eerste wat ik ga doen: aan alle parlementsleden een exemplaar van dat boek geven zodat ze goed beseffen in welke situatie veel mensen moeten werken. We verdedigen ook het brugpensioen om een kans te geven aan jonge mensen die geen werk vinden. Zo heb je ook meer inkomsten voor de sociale zekerheid.”
Door mensen zo vroeg op pensioen te sturen, lijkt u zich neer te leggen bij dat uitpersen.

“We zijn er voor om arbeid te verdelen. Maar we beseffen ook dat dat een moeilijke strijd wordt. Als er een golf van sociaal protest aankomt, zullen we ook moeten kiezen wat de sleuteleisen zijn. Je kan niet met 15 eisen afkomen. Een miljonairstaks, een openbare bank en handen af van het brugpensioen lijken mij de sleuteleisen voor de komende tijd.”
Hoe krijg je een omslag naar een ecologisch verantwoorde economie.

“Wij willen een deel van de opbrengst van de miljonairstaks investeren in openbaar onderzoek naar nieuwe milieutechnologie. Een openbare bank kan daar ook een rol inspelen door goedkopen kredieten te geven voor renovatie van huizen.”
Socialistische partijen hebben lang gekampt met dat dilemma: kiezen we voor sociale rechten of voor het milieu.

“Op dat punt blijven wij marxisten. Waar komt de rijkdom vandaan? Door menselijke arbeid en de planeet uit te buiten. De planeet voor de toekomstige generaties veilig stellen en een einde maken aan de uitbuiting zijn twee zijden van dezelfde strijd. Het klopt wel dat links dat een tijdlang heeft verwaarloosd. PVDA is goed begonnen in de jaren '70 met acties tegen loodvergiftiging. Maar we hebben daarna het initiatief aan Agalev gelaten.”
Waarom gaat PVDA zo hard tekeer tegen groene belastingen? Dat blijft toch een goede manier om vervuilend gedrag te sturen?

“De traditionele partijen grossieren in groene taksen, maar dat heeft niets met ecologie te maken. Dat is gewoon om snel een gat in de begroting te vullen. Zo devalueer je de ecologie. Mensen beseffen ook wel dat die taksen niet dienen om het milieu beter te maken.”
Hoe moet het dan wel?

“Ik woon hier in Antwerpen in een huurhuis en de eigenaar weigert dubbel glas te installeren. Via een derdebetalersysteem zou ik een lening zonder interest kunnen terugbetalen met het geld dat ik bespaar op mijn energiefactuur. Er zijn dus ook sociale oplossingen voor milieuproblemen zonder dat het verwijtende vingertje omhoog moet.”